Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς αδένες του ενδοκρινικού μας συστήματος. Βρίσκεται στο λαιμό μας ακριβώς μπροστά από τους χόνδρους του λάρυγγα και παράγει τρεις βασικές και πολύ σπουδαίες ορμόνες τη θυροξίνη (γνωστή και ως Τ4), την τριιωδοθυρονίνη (γνωστή και ως Τ3) και την καλσιτονίνη. Σαν υποθυρεοειδισμός ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία υπάρχουν χαμηλά επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών.
Γράφει η κ. Μαρίζα Νικολάου Διατροφολόγος-Διαιτολόγος
Στις μέρες μας, ο υποθυρεοειδισμός εμφανίζεται σ' ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων, εκ των οποίων αρκετοί δεν το γνωρίζουν.
Πρωτεύον υποθυρεοειδισμός προκαλείται από μια εγγενή αδυναμία του θυρεοειδούς αδένα να παράγει μια επαρκή ποσότητα της θυρεοειδούς ορμόνης. Στο παρελθόν, η πιο κοινή αιτία του πρωτογενούς υποθυρεοειδισμού ήταν έλλειψη ιωδίου, αλλά με την έλευση του ιωδιούχου άλατος, αυτό είναι σπάνιο στις μέρες μας. Στις ΗΠΑ αλλά και γενικότερα, η πιο κοινή αιτία σήμερα είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, μια αυτοάνοση νόσος που προκύπτει από καταστροφή του θυρεοειδούς ιστού από αντι- θυρεοειδικά αντισώματα. Η δεύτερη πιο κοινή αιτία αναφέρεται ως "μετα- θεραπευτικός υποθυρεοειδισμός" που οφείλεται σε χειρουργική επέμβαση ή ακτινοθεραπεία για τον υπερθυρεοειδισμό . Ωστόσο, o υποθυρεοειδισμός μπορεί επίσης να οφείλεται σε γενετική προδιάθεση, από χρήση κάποιων φάρμακων (λίθιο) κ.α. Λιγότερο συχνά, ο υποθυρεοειδισμός προκαλείται από πάρα πολύ ή πολύ λίγο ιώδιο στη διατροφή ή από ανωμαλίες της υπόφυσης.
Ποιοι είναι πιθανό να αναπτύξουν υποθυρεοειδισμό ;
Οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό από τους άνδρες να αναπτύξουν υποθυρεοειδισμό. Ορισμένοι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης διαταραχών του θυρεοειδούς είναι οι εξής:
Όσοι είχαν ένα πρόβλημα του θυρεοειδούς πριν, όπως ένα βρογχοκήλη
Όσοι έχουν άλλες αυτοάνοσες νόσους, όπως σύνδρομο Sjogren(που χαρακτηρίζεται από ξηρά μάτια και το στόμα),κακοήθη αναιμία, ανεπάρκεια βιταμίνης Β12,διαβήτη τύπου 1,ρευματοειδή αρθρίτιδα,λύκο κ.α.
Όσοι έχουν το σύνδρομο Turner, μια γενετική διαταραχή που επηρεάζει τις γυναίκες που είναι άνω των 60 ετών
Στην εγκυμοσύνη ή εντός των τελευταίων 6 μηνών από τη γέννηση του μωρού.
Ενδείξεις προβλήματος στον θυρεοειδή αδένα
- σωματική κόπωση
- υπνηλία
- μεγάλη ευαισθησία στο κρύο
- δυσκοιλιότητα
- κατακράτηση υγρών
- ξηρό και άγριο δέρμα και ξηρά μαλλιά.
- αύξηση του βάρους (ακόμη και αν το άτομο τρώει λίγο).
- πρήξιμο των βλεφάρων
- αραίωση στα φρύδια
Θεραπεία:
Η αντιμετώπιση του υποθυρεοειδισμού συνίσταται στη χορήγηση από το στόμα υπό μορφή χαπιού της ορμόνης που λείπει, ύστερα από εξέταση και σύσταση ειδικού ενδοκρινολόγου. Αν οι τιμές των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα, μετά από θεραπεία, η ικανότητα του ασθενούς να μειώνει ή να αυξάνει το βάρος του είναι παρόμοια με κάποιου χωρίς τέτοια προβλήματα. Αν λοιπόν ο γιατρός διαβεβαιώνει πως ο θυρεοειδής είναι ρυθμισμένος, τότε τα παραπάνω κιλά ίσως να οφείλονται απλά σε λάθος διατροφικές συνήθειες, αλλά και μειωμένη φυσική δραστηριότητα
Διατροφή
Η διατροφή στον υποθυρεοειδισμό μοιάζει πολύ με την διατροφή ενός διαβητικού. Μικρά και συχνά γεύματα που βασίζονται σε τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Τρώγοντας με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται σταθεροποίηση των επιπέδων του σακχάρου του αίματος, «κινητοποίηση» του μεταβολισμού και μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης. Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης ευθύνονται για το κοιλιακό λίπος, την αύξηση του σωματικού βάρους, την μείωση του μυϊκού ιστού, καθώς επίσης δρουν ανασταλτικά στην μετατροπή της Τ4 σε Τ3. Παράλληλα, όσοι υποφέρουν από υποθυρεοειδισμό πρέπει να αποφεύγουν στοιχεία όπως το φθόριο, το βρώμιο, και το χλώριο που μπορεί να προκαλέσουν την παρεμπόδιση των υποδοχέων ιωδίου του θυρεοειδή αδένα. Για αυτό το λόγο, το λάχανο, τα φιστίκια, τα κουκουνάρια, τα προϊόντα σόγιας, τα ροδάκινα, τα αχλάδια, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το σπανάκι και τα γογγύλια θα πρέπει να αποφεύγονται.
Οι τροφές και τα θρεπτικά συστατικά, τα οποία συνεργούν στην καλή λειτουργία του θυρεοειδούς, είναι τα εξής:
Ιώδιο: Το ιώδιο είναι ένα συστατικό απαραίτητο για την καλή λειτουργία του θυρεοειδούς, καθώς αποτελεί συστατικό στοιχείο των ορμονών του και έτσι η έλλειψη του οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή ορμονών.
Τρόφιμα όπως θαλασσινά και φύκια, καθώς και το ελληνικό ιωδιούχο αλάτι είναι πηγές πλούσιες σε ιώδιο. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι 150mg. Μια μέση δίαιτα περιλαμβάνει τροφές εμπλουτισμένες σε ιώδιο και προσφέρει 250-750mg ιωδίου καθημερινά. Προσοχή, όμως, πρέπει να δοθεί στις μεγάλες ποσότητες του ιωδίου, καθώς δρουν αρνητικά στον θυρεοειδή (πάνω από 600mcg την ημέρα), όταν λαμβάνονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Σελήνιο: Το σελήνιο είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για την παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδούς, καθώς και για τη μετατροπή της θυροξίνης (Τ4) σε τριιωδοθυρονίνη (Τ3).Πηγές: ξηροί καρποί, δημητριακά, μοσχάρι, αβγά, ψάρια, τόνος, καβούρια, αστακός.
Ψευδάργυρος: Η νόσος τού θυρεοειδούς συχνά οδηγεί σε ανεπάρκεια ψευδαργύρου Πλούσιες πηγές είναι τα θαλασσινά, τα ψάρια, το συκώτι, το κρέας, τα αβγά, τα μανιτάρια και τα σύκα.
Τυροσίνη: Η τυροσίνη είναι ένα αμινοξύ το οποίο έχει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Ευτυχώς, υπάρχουν πολλά τρόφιμα που αποτελούν καλές πηγές τυροσίνης, όπως είναι τα ψάρια, το κοτόπουλο, τα προϊόντα ολικής αλέσεως, τα γαλακτοκομικά, οι μπανάνες, τα φασόλια και οι ξηροί καρποί.
Βιταμίνες: Το β-καροτένιο το βρίσκουμε στα πορτοκαλί-κίτρινα και κόκκινα φρούτα και λαχανικά, όπως το πεπόνι, το βερίκοκο και η πιπεριά. Η βιταμίνη C βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα κυρίως στα εσπεριδοειδή, στις φράουλες και στους φυσικούς χυμούς. Η βιταμίνη Ε κυρίως στο ελαιόλαδο, καθώς αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό αντιοξειδωτικό παράγοντα, που προστατεύει τον θυρεοειδή από τις επιπτώσεις του οξειδωτικού στρες. Η βιταμίνη D συνιστάται για χρήση σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό. Γι' αυτό, προσπαθήστε να καταναλώνετε γαλακτοκομικά, σκουμπρί, σαρδέλες, τόνο και κρόκο αβγού. Ακόμη, το σύμπλεγμα των βιταμινών Β συμμετέχει στη διαδικασία της σύνθεσης τηςΤ4.
Τέλος, συμπληρώματα όπως η κανέλλα, το χρώμιο(κρέας, δημητριακά, τυρί, μπαχαρικά, μανιτάρια, τσάι, μπύρα, κρασί) και το μαγνήσιο (καφές, τσαι, κακάο, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, καλαμπόκι, αρακά, καρότο κ.α) δείχνουν να έχουν θετικές επιδράσεις σε άτομα με υποθυρεοειδισμό.
Συμπερασματικά τροφές όπως όσπρια,πατάτες,φρούτα και λαχανικά (εκτός κουνουπίδι,μπρόκολο, λάχανο, φιστίκια, τα κουκουνάρια,ροδάκινα, αχλάδια,, λαχανάκια Βρυξελλών, σπανάκι), προϊόντα ολικής άλεσης, συκώτι,μοσχαρίσιο και βοδινό κρέας,θαλασσινά και όστρακα που δεν περιέχουν μεγάλες ποσότητες ιωδίου, γαλακτοκομικά προϊόντα, καφές, τσάι και κακάο πρέπει να περιέχονται στο διαιτολόγιο των ατόμων που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό.
Γράφει η κ. Μαρίζα Νικολάου Διατροφολόγος-Διαιτολόγος
Στις μέρες μας, ο υποθυρεοειδισμός εμφανίζεται σ' ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων, εκ των οποίων αρκετοί δεν το γνωρίζουν.
Πρωτεύον υποθυρεοειδισμός προκαλείται από μια εγγενή αδυναμία του θυρεοειδούς αδένα να παράγει μια επαρκή ποσότητα της θυρεοειδούς ορμόνης. Στο παρελθόν, η πιο κοινή αιτία του πρωτογενούς υποθυρεοειδισμού ήταν έλλειψη ιωδίου, αλλά με την έλευση του ιωδιούχου άλατος, αυτό είναι σπάνιο στις μέρες μας. Στις ΗΠΑ αλλά και γενικότερα, η πιο κοινή αιτία σήμερα είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, μια αυτοάνοση νόσος που προκύπτει από καταστροφή του θυρεοειδούς ιστού από αντι- θυρεοειδικά αντισώματα. Η δεύτερη πιο κοινή αιτία αναφέρεται ως "μετα- θεραπευτικός υποθυρεοειδισμός" που οφείλεται σε χειρουργική επέμβαση ή ακτινοθεραπεία για τον υπερθυρεοειδισμό . Ωστόσο, o υποθυρεοειδισμός μπορεί επίσης να οφείλεται σε γενετική προδιάθεση, από χρήση κάποιων φάρμακων (λίθιο) κ.α. Λιγότερο συχνά, ο υποθυρεοειδισμός προκαλείται από πάρα πολύ ή πολύ λίγο ιώδιο στη διατροφή ή από ανωμαλίες της υπόφυσης.
Ποιοι είναι πιθανό να αναπτύξουν υποθυρεοειδισμό ;
Οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό από τους άνδρες να αναπτύξουν υποθυρεοειδισμό. Ορισμένοι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης διαταραχών του θυρεοειδούς είναι οι εξής:
Όσοι είχαν ένα πρόβλημα του θυρεοειδούς πριν, όπως ένα βρογχοκήλη
Όσοι έχουν άλλες αυτοάνοσες νόσους, όπως σύνδρομο Sjogren(που χαρακτηρίζεται από ξηρά μάτια και το στόμα),κακοήθη αναιμία, ανεπάρκεια βιταμίνης Β12,διαβήτη τύπου 1,ρευματοειδή αρθρίτιδα,λύκο κ.α.
Όσοι έχουν το σύνδρομο Turner, μια γενετική διαταραχή που επηρεάζει τις γυναίκες που είναι άνω των 60 ετών
Στην εγκυμοσύνη ή εντός των τελευταίων 6 μηνών από τη γέννηση του μωρού.
Ενδείξεις προβλήματος στον θυρεοειδή αδένα
- σωματική κόπωση
- υπνηλία
- μεγάλη ευαισθησία στο κρύο
- δυσκοιλιότητα
- κατακράτηση υγρών
- ξηρό και άγριο δέρμα και ξηρά μαλλιά.
- αύξηση του βάρους (ακόμη και αν το άτομο τρώει λίγο).
- πρήξιμο των βλεφάρων
- αραίωση στα φρύδια
Θεραπεία:
Η αντιμετώπιση του υποθυρεοειδισμού συνίσταται στη χορήγηση από το στόμα υπό μορφή χαπιού της ορμόνης που λείπει, ύστερα από εξέταση και σύσταση ειδικού ενδοκρινολόγου. Αν οι τιμές των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα, μετά από θεραπεία, η ικανότητα του ασθενούς να μειώνει ή να αυξάνει το βάρος του είναι παρόμοια με κάποιου χωρίς τέτοια προβλήματα. Αν λοιπόν ο γιατρός διαβεβαιώνει πως ο θυρεοειδής είναι ρυθμισμένος, τότε τα παραπάνω κιλά ίσως να οφείλονται απλά σε λάθος διατροφικές συνήθειες, αλλά και μειωμένη φυσική δραστηριότητα
Διατροφή
Η διατροφή στον υποθυρεοειδισμό μοιάζει πολύ με την διατροφή ενός διαβητικού. Μικρά και συχνά γεύματα που βασίζονται σε τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Τρώγοντας με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται σταθεροποίηση των επιπέδων του σακχάρου του αίματος, «κινητοποίηση» του μεταβολισμού και μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης. Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης ευθύνονται για το κοιλιακό λίπος, την αύξηση του σωματικού βάρους, την μείωση του μυϊκού ιστού, καθώς επίσης δρουν ανασταλτικά στην μετατροπή της Τ4 σε Τ3. Παράλληλα, όσοι υποφέρουν από υποθυρεοειδισμό πρέπει να αποφεύγουν στοιχεία όπως το φθόριο, το βρώμιο, και το χλώριο που μπορεί να προκαλέσουν την παρεμπόδιση των υποδοχέων ιωδίου του θυρεοειδή αδένα. Για αυτό το λόγο, το λάχανο, τα φιστίκια, τα κουκουνάρια, τα προϊόντα σόγιας, τα ροδάκινα, τα αχλάδια, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το σπανάκι και τα γογγύλια θα πρέπει να αποφεύγονται.
Οι τροφές και τα θρεπτικά συστατικά, τα οποία συνεργούν στην καλή λειτουργία του θυρεοειδούς, είναι τα εξής:
Ιώδιο: Το ιώδιο είναι ένα συστατικό απαραίτητο για την καλή λειτουργία του θυρεοειδούς, καθώς αποτελεί συστατικό στοιχείο των ορμονών του και έτσι η έλλειψη του οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή ορμονών.
Τρόφιμα όπως θαλασσινά και φύκια, καθώς και το ελληνικό ιωδιούχο αλάτι είναι πηγές πλούσιες σε ιώδιο. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι 150mg. Μια μέση δίαιτα περιλαμβάνει τροφές εμπλουτισμένες σε ιώδιο και προσφέρει 250-750mg ιωδίου καθημερινά. Προσοχή, όμως, πρέπει να δοθεί στις μεγάλες ποσότητες του ιωδίου, καθώς δρουν αρνητικά στον θυρεοειδή (πάνω από 600mcg την ημέρα), όταν λαμβάνονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Σελήνιο: Το σελήνιο είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για την παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδούς, καθώς και για τη μετατροπή της θυροξίνης (Τ4) σε τριιωδοθυρονίνη (Τ3).Πηγές: ξηροί καρποί, δημητριακά, μοσχάρι, αβγά, ψάρια, τόνος, καβούρια, αστακός.
Ψευδάργυρος: Η νόσος τού θυρεοειδούς συχνά οδηγεί σε ανεπάρκεια ψευδαργύρου Πλούσιες πηγές είναι τα θαλασσινά, τα ψάρια, το συκώτι, το κρέας, τα αβγά, τα μανιτάρια και τα σύκα.
Τυροσίνη: Η τυροσίνη είναι ένα αμινοξύ το οποίο έχει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Ευτυχώς, υπάρχουν πολλά τρόφιμα που αποτελούν καλές πηγές τυροσίνης, όπως είναι τα ψάρια, το κοτόπουλο, τα προϊόντα ολικής αλέσεως, τα γαλακτοκομικά, οι μπανάνες, τα φασόλια και οι ξηροί καρποί.
Βιταμίνες: Το β-καροτένιο το βρίσκουμε στα πορτοκαλί-κίτρινα και κόκκινα φρούτα και λαχανικά, όπως το πεπόνι, το βερίκοκο και η πιπεριά. Η βιταμίνη C βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα κυρίως στα εσπεριδοειδή, στις φράουλες και στους φυσικούς χυμούς. Η βιταμίνη Ε κυρίως στο ελαιόλαδο, καθώς αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό αντιοξειδωτικό παράγοντα, που προστατεύει τον θυρεοειδή από τις επιπτώσεις του οξειδωτικού στρες. Η βιταμίνη D συνιστάται για χρήση σε ασθενείς με υποθυρεοειδισμό. Γι' αυτό, προσπαθήστε να καταναλώνετε γαλακτοκομικά, σκουμπρί, σαρδέλες, τόνο και κρόκο αβγού. Ακόμη, το σύμπλεγμα των βιταμινών Β συμμετέχει στη διαδικασία της σύνθεσης τηςΤ4.
Τέλος, συμπληρώματα όπως η κανέλλα, το χρώμιο(κρέας, δημητριακά, τυρί, μπαχαρικά, μανιτάρια, τσάι, μπύρα, κρασί) και το μαγνήσιο (καφές, τσαι, κακάο, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, καλαμπόκι, αρακά, καρότο κ.α) δείχνουν να έχουν θετικές επιδράσεις σε άτομα με υποθυρεοειδισμό.
Συμπερασματικά τροφές όπως όσπρια,πατάτες,φρούτα και λαχανικά (εκτός κουνουπίδι,μπρόκολο, λάχανο, φιστίκια, τα κουκουνάρια,ροδάκινα, αχλάδια,, λαχανάκια Βρυξελλών, σπανάκι), προϊόντα ολικής άλεσης, συκώτι,μοσχαρίσιο και βοδινό κρέας,θαλασσινά και όστρακα που δεν περιέχουν μεγάλες ποσότητες ιωδίου, γαλακτοκομικά προϊόντα, καφές, τσάι και κακάο πρέπει να περιέχονται στο διαιτολόγιο των ατόμων που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό.
Πηγή: boro.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια: